Kính Kiriko – Kiệt tác trên xe Lexus

Một trong những điểm nhấn độc đáo của Lexus là việc áp dụng các yếu tố giàu trí tưởng tượng và nghệ thuật vào thiết kế. Việc trang trí ốp phía trong cửa xe được lấy cảm hứng từ nghệ thuật cắt kính Kiriko trên mẫu LS 500 là một ví dụ điển hình.

Kính Kiriko là gì?

Kiriko trong tiếng Nhật có nghĩa là “kính cắt”, đây là nghề thủ công thủy tinh nổi tiếng nhất ở Nhật Bản. Truyền thống độc đáo trong việc cắt các hoa văn tinh tế trên thủy tinh bằng đôi bàn tay của người nghệ nhân. Tạo ra sự phản chiếu ánh sáng tuyệt đẹp tùy thuộc vào góc độ của ánh sáng và cái nhìn của người quan sát sẽ có cảm nhận khác nhau. Ví dụ tiêu biểu cho nghệ thuật này có thể thấy trong bình hoa, ly uống rượu sake và các đồ trang trí bằng thủy tinh truyền thống. 

Nguồn gốc lịch sử của kính Kiriko

Kiriko được coi là bắt đầu vào năm 1834 vào cuối thời Edo (1603-1868), khi Kyubei KAGAYA, chủ một công ty bán buôn thủy tinh ở Edo, lần đầu tiên thử thiết kế một loại thủy tinh sử dụng bột nhám.

Thời Minh Trị (1868-1912), trong khuôn khổ chính sách thúc đẩy công nghiệp hóa Nhật Bản của chính phủ, một nhà máy sản xuất kính hiện đại đã được xây dựng và vào năm 1881, chính phủ đã mời Emmanuel HAUPTMANN- một kỹ sư cắt kính người Anh đến Nhật Bản. Ông đã dạy kiến ​​thức và kỹ thuật của mình cho các nghệ nhân Edo kiriko, tạo ra sự kết hợp giữa công nghệ cắt kính của Anh với kỹ thuật thủ công Kiriko của Edo.

Từ thời Taisho (1912-1926) đến những ngày đầu thời Showa (1926-1988), kính cắt đã trở thành biểu tượng của đồ thủy tinh Nhật Bản đến nỗi nó thường được gọi là wa glass, nghĩa là “ kính kiểu Nhật” và thường được sử dụng làm ly uống nước, bộ đồ ăn hoặc chụp đèn. Các nhà sản xuất chính của Edo kiriko được thành lập vào đầu thế kỷ 20 và vẫn còn hoạt động cho đến ngày nay. Năm 2002, nghệ thuật cắt kính Kiriko đã được Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) chính thức chỉ định là Nghề thủ công truyền thống.

Kính Kiriko trên thiết kế siêu phẩm xe Lexus LS 500

Vào đầu năm 2014, Lexus và Công ty Kính Asahi (AGC) bắt đầu nghiên cứu về việc sử dụng kính trong thiết kế nội thất xe nhằm thể hiện quan điểm tiến bộ rõ rệt của Lexus về sự sang trọng. Kết quả của nghiên cứu này đã đưa đến ý tưởng về việc áp dụng kỹ thuật kính Kiriko vào chiếc Lexus LS hoàn toàn mới.

Là một gã khổng lồ trong ngành, AGC sản xuất một loạt các sản phẩm kính đa dạng, bao gồm màn hình cho điện thoại thông minh và tấm nền cho tivi, cũng như kính chắn gió và cửa sổ ô tô. Mặc dù có lịch sử chuyên môn kéo dài hàng thập kỷ, việc phát triển một quy trình đúc kính hoàn toàn mới cho sản phẩm Kiriko đã đặt ra một thách thức lớn cho AGC. Hideki Ishioka, đại diện của AGC, nhớ lại: “Đây là một bước đi hoàn toàn mới nằm ngoài phạm vi sản xuất truyền thống đối với chúng tôi”. Đồng thời, quy trình này cũng đòi hỏi một nghệ nhân tài ba để thiết kế và chế tạo một mẫu Kiriko thủy tinh trang nhã và tinh tế.

Nghệ nhân cắt kính Kiriko

AGC đã tìm đến thợ thủ công kính Takumi Kiriko, ông Toshiyasu Nakamura- người gốc Thành phố Toyama, nơi có Bảo tàng Nghệ thuật Thủy tinh trưng bày các tác phẩm nổi tiếng. Nakamura được giao nhiệm vụ tái tạo hiệu ứng phản chiếu của Kiriko trên các tấm kính. Những tấm kính trang trí này được lắp vào nội thất cửa bên trong của Lexus LS đã mang đến một thách thức đặc biệt cho Nakamura. Không giống như sự phản chiếu trong ly rượu sake Kiriko sẽ nổi bật khi cầm và di chuyển trên tay, tấm cửa tương đối cố định và kiểu cắt kính Kiriko tiêu chuẩn có thể sẽ không mang lại đặc điểm như mong muốn.

Lướt ngón tay dọc theo các đường của mô hình kính cắt, Nakamura mô tả giải pháp chu đáo của mình, ông cho biết: “Việc cắt ở các góc thay đổi thông qua các đường vẽ tay trên kính sẽ tạo ra một ‘vòng xoắn’, cho phép nhiều ánh sáng phản chiếu ở các góc khác nhau dọc theo những đường nét đó” ý tưởng này có thể tạo ra một hiệu ứng đặc biệt và đáng kinh ngạc. Ông cũng hy vọng hành khách của Lexus LS sẽ có thể tận hưởng những hình ảnh phản chiếu này mọi lúc kể cả khi lái xe vào ban đêm.

Phương pháp tỉ mỉ của Nakamura trong quá trình thiết kế tinh tế và chính xác này: vẽ, cắt và đánh bóng lặp đi lặp lại nhiều lần đi kèm với nhiều vòng kiểm tra chất lượng và một lần đánh giá cuối cùng khi hoàn thành.

Nhà công nghiệp sản xuất kính

Từ thời điểm này, phải mất mười tám tháng nữa những tấm kính Kiriko cuối cùng mới sẵn sàng được lắp vào LS, và bản thân hành trình này đã là một câu chuyện. Việc tái tạo nhiều bảng điều khiển – bản sao chính xác của sản phẩm thủ công của nghệ nhân Nakamura là một thách thức đặc biệt, trong khi môi trường gồ ghề của ô tô đòi hỏi độ bền vượt xa các sản phẩm Kiriko thông thường. Để lần liên doanh này thành công, AGC phải phát minh ra một quy trình tám giai đoạn hoàn toàn mới, được thực hiện ở tám địa điểm khác nhau trên khắp Nhật Bản.

Nếu nói rằng AGC chế tạo một khuôn mẫu mới để sao chép thiết kế của Nakamura sẽ là một cách đánh giá thấp. ‘Bước ngoặt’ của họ dẫn đến việc kết hợp tính năng quét kỹ thuật số 3D chưa từng được triển khai trước đây khi thiết kế khuôn, thể hiện một cách trung thực các kích thước khác thường của tấm kính và tái tạo chính xác biểu cảm độc đáo của nó. Ishioka – Giám đốc Phát triển Nghiên cứu tại AGC giải thích: “Đó là điều chúng tôi chưa bao giờ làm trước đây. Sản phẩm này thực sự là một thách thức đối với chúng tôi”.

Các nhà cung cấp đối tác đã được xem xét cẩn thận để hoàn thành các giai đoạn còn lại: hoàn thiện, đánh bóng và gia cố.  Quy trình nhúng phim và lớp mạ kim loại gắn phía saumang lại cho tấm kính Kiriko độ chắc chắn bên cạnh vẻ ngoài tinh tế của nó. Thái độ và nghị lực vượt quá mong đợi của họ đã gây ấn tượng với Ishioka: “Các đối tác của chúng tôi không chỉ đơn giản là hoàn thành nhiệm vụ của họ. Họ cũng truyền vào công việc của mình niềm đam mê và cảm xúc,” ông nói, phù hợp với tinh thần hiện diện trong suốt hành trình sản xuất của LS.

Do hình dạng độc đáo, không đều của tấm Kiriko, ngay cả việc vận chuyển lô giữa các nhà cung cấp cũng yêu cầu một phương pháp hậu cần hoàn toàn mới từ AGC, với vật liệu đóng gói tùy chỉnh và quy trình phân phối sáng tạo đảm bảo chất lượng trong suốt hành trình của sản phẩm.

Việc kiểm soát chất lượng được thực hiện nghiêm túc bởi một công ty từng cung cấp các sản phẩm đạt tiêu chuẩn chính xác cho các ngành công nghệ sinh học, điện tử và quang học nhưng ngay cả quy trình hiện tại này cũng chưa đủ. Ngoài việc kiểm tra chất lượng vốn đã nghiêm ngặt, AGC còn phải đảm bảo đầu ra cuối cùng phù hợp với nguyên mẫu của Nakamura không chỉ về độ chính xác và độ bóng mà còn về vẻ đẹp.

Kết nối hài hòa để tạo ra tác phẩm kính Kiriko kinh điển

Thật khó để cảm nhận hết vẻ đẹp của kính Kiriko nếu không tận mắt nhìn thấy. Tận mắt quan sát các đường kính được cắt và ngạc nhiên trước ánh sáng lấp lánh tinh tế theo các hướng khác nhau khi góc nhìn của bạn được điều chỉnh.

Tác phẩm trang trí đã hoàn thiện này thể hiện tầm nhìn chung của cả Nakamura và Ishioka về vẻ đẹp và sự sang trọng của Nhật Bản. Nakamura phản ánh: “Đối với tôi, vẻ đẹp Nhật Bản thể hiện sự tinh tế và sâu sắc, thể hiện sự chi tiết và thủ công khi người ta quan sát nhiều hơn. Như được phản chiếu trong kính Kiriko, nhìn nó từ các góc độ khác nhau mang lại tính thẩm mỹ khác nhau, nhưng nó truyền tải cảm giác hài hòa và kết nối tổng thể.”

Điều này cũng có thể mô tả sự kết hợp giữa tay nghề thủ công Takumi của Nakamura và sự sẵn sàng đầy nhiệt huyết của Ishioka trong việc vượt qua các ranh giới của công nghệ công nghiệp. Nakamura kết luận: “Sự hợp tác giữa nghệ thuật thủ công truyền thống và quy trình công nghiệp tiên tiến – bản thân nó là một hình thức thủ công.”

Lời kết

Không phải mọi chiếc Lexus đều có viền cửa Kiriko, nhưng mọi mẫu xe Lexus đều có sự tận tâm cao độ đối với tay nghề thủ công.

Đúng như cam kết ban đầu của Lexus là mang những trải nghiệm nghệ thuật vào không gian của ô tô, nhằm kích thích tâm hồn của người lái giống như một tác phẩm điêu khắc sống động. Phương pháp thiết kế này đã lan tỏa khắp dòng sản phẩm Lexus hiện nay, không phân biệt mẫu xe nào bạn lái.