Hệ thống ổn định thân xe điện tử VSC

Hệ thống ổn định thân xe điện tử (VSC) đã dần trở thành trang bị an toàn tiêu chuẩn trên xe hơi hiện nay. Tất yếu, VSC đã có mặt trên các sản phẩm Lexus từ lâu. Tuy nhiên không phải ai cũng nắm và hiểu đầy đủ về nguyên lý và cách thức hoạt động của hệ thống này

VSC là gì?

VSC là viết tắt của cụm từ “Vehicle Stability Control” (kiểm soát sự ổn định xe), đây là công nghệ được Toyota phát triển vào giữa những năm 1990, với mục đích nhằm duy trì sự ổn định vận hành trong điều kiện đường trơn trượt hoặc do đánh lái đột ngột như khi tránh va chạm

VSC là gì?

Mẫu xe đầu tiên được Toyota trang bị và giới thiệu tính năng này là chiếc Toyota Crown Majesta đời 1995, với 2 mã động cơ 2JZ-GE và 1UZ-FE

Hệ thống ổn định thân xe điện tử VSC lần đầu được Toyota trang bị trên chiếc Crown Majesta đời 1995

Hệ thống ổn định thân xe điện tử VSC lần đầu được Toyota trang bị trên chiếc Crown Majesta đời 1995

Tại Mỹ, công nghệ này trở thành bắt buộc đối với tất cả các mẫu xe ô tô mới bắt đầu từ năm 2008. Toyota là hãng xe sớm đề xuất công nghệ VSC và đưa nó làm trang bị tiêu chuẩn trên nhiều mẫu xe trong đó có xe Lexus. 

Tùy theo mỗi hãng, hệ thống còn được ký hiệu có khác nhau nhưng nguyên lý thì không khác nhiêu. VD như: ESP (Mercedes, Audi, Volkswagen, Hyundai), VSA (Honda), ASC (Mitsubishi)… 

Nút VSC ở đâu?

Tùy thuộc vào mẫu xe Lexus của bạn, VSC thường được đặt gần vô lăng hoặc gần cần số. Nó có thể có chữ VSC. Nếu không, nó sẽ có biểu tượng một chiếc ô tô với hai đường chạy bên dưới xe (đôi khi có thêm chữ “OFF” phía dưới 2 đường chạy).

hệ thống ổn định thân xe điện tử

Nút tắt VSC trên xe Lexus RX thế hệ thứ 4 (ảnh trên) và Lexus RX thế hệ thứ 5 (ảnh dưới)

Đa số các xe Lexus, nút VSC đặt tại khu vực dầm trung tâm (yên ngựa) cạnh khu vực cần số. Cá biệt gần đây trên 2 dòng xe Lexus ES và LS,  nút VSC được đưa lên khu vực phía sau vô lăng, bên trái. 

VSC

Đúng hơn, nên hiểu đây là nút tắt VSC, dùng để tắt đi trang bị này trong một số trường hợp cần thiết.

Đèn chỉ báo VSC là ký hiệu tương ứng, màu vàng, sáng lên khi hệ thống hoạt động hoặc khi ta thao tác tắt đi chức năng này thông qua nút vật lý vừa nêu

Xe của bạn có trang bị VSC không?

Dù bạn đang lái chiếc xe nào? Muốn kiểm tra xe có trang bị VSC không? Hãy: Nhấn công tắc khởi động ở chế độ “ON” và tìm đèn (check) VSC (với biểu tượng) như đã mô tả trên đồng hồ taplo (sau vô lăng)

Hệ thống ổn định thân xe điện tử VSC hoạt động như thế nào? 

Khi lái xe trên đường trơn trượt, có thể xảy ra hiện tượng mất lực bám (ma sát) với mặt đường hoặc các trường hợp khác khi người lái đánh lái, vào cua, tránh chướng ngại vật… khi đó các bánh sẽ cần quay với tốc độ khác nhau, góc lái khác nhau. Các tình huống đó xe mất ổn định ở các mức độ khác nhau.

Cơ bản, hệ thống ổn định thân xe điện tử can thiệp vào hệ thống phanh ở một hoặc nhiều bánh khác nhau mà không cần người lái đạp phanh, giúp chiếc xe duy trì sự ổn định và di chuyển theo kiểm soát mà người lái mong muốn.

ECU trung tâm thu thập tín hiệu gửi về từ các cảm biến (tốc độ động cơ, tốc độ xe di chuyển, góc lái, lực phanh, gia tốc…), từ đó đánh giá và can thiệp vào hệ thống phanh nhằm giảm tốc độ xe. Trường hợp cần thiết, hệ thống cũng đồng thời tác động để làm giảm công suất động cơ.

Hoạt động của VSC sẽ kết hợp chặt chẽ với hệ thống chống bó cứng phanh ABS, cho phép sự can thiệp có thể diễn ra là độc lập trên 1 bánh hoặc nhiều hơn. Bởi như chúng ta đã biết, nếu phanh bị bó cứng (đặc biệt ở tốc độ cao) sẽ là rất nguy hiểm.

VSC cũng có thể hoạt động trong một số tình huống khi xe khởi động hoặc tăng tốc.

Khi hệ thống ổn định thân xe VSC hoạt động, đèn chỉ báo (với hình tương ứng) sẽ sáng (nhấp nháy) trên màn hình để nhắc nhở người lái cũng có sự điều chỉnh và thận trọng hơn trong khi lái xe.

Hệ thống ổn định thân xe điện tử VSC hoạt động như thế nào? 

Những trường hợp cần tắt VSC

Ở trạng thái thông thường hệ thống luôn mặc định được kích hoạt và lập tức hoạt động khi tình huống trơn trượt được ECU ghi nhận nhằm giữ ổn định cho xe như đã giới thiệu. Vậy vì sao lại lại phải tắt đi?

Việc tắt VSC trên xe là một lựa chọn mà ta cần cân nhắc trong một số tình huống cụ thể như:

Xe mắc kẹt trong bùn hay tuyết

Khi sa lầy trong bùn hoặc tuyết, các bánh xe có xu hướng quay trơn, mất ma sát và khi này nếu không tắt VSC, hệ thống liên tục phanh các bánh xe. Bạn sẽ khó khăn trong việc thoát lầy. Tắc VSC, khóa vi sai trung tâm (nếu cần) và đạp ga lớn hơn là các giải pháp khuyến nghị để xử lý tình huống.

Trên thực tế, đa số các xe trang bị VSC cũng đồng thời có trang bị chức năng hỗ trợ lực kéo TRC. Và khi xe sa lầy ta chỉ  cần nhấn 1 lần  nút tắt VSC để tắt TRC là đủ. 

(TRC có nguyên lý hoạt động tương tự VSC ở điểm: Chống các hiện tượng bánh xe quay trơn)

Quãng đường trơn trượt là liên tục và kéo dài 

Vì quãng đường trơn trượt kéo dài, dẫn tới việc hệ thống ổn định thân xe hoạt động liên tục, các đĩa phanh liên tục nhận lực phanh và có thể nóng lên. Ở mức độ quá lớn có thể dẫn tới trơ phanh, mất phanh. Dù đây là tình huống có thể ít gặp nhưng bạn có thể kiểm soát tốt hơn với việc tắt VSC và di chuyển chậm hơn.

Khi xe phải thay lốp dự phòng và lốp dự phòng khác loại với 3 lốp còn lại 

Thay lốp dự phòng khác kiểu loại dẫn tới trạng thái mất cân bằng của xe và thay đổi trọng tâm cũng như góc lái… Theo đó hệ thống thu thập dữ liệu và hoạt động liên tục. Tương tự cũng có thể làm nóng và trơ phanh. Giải pháp nên cân nhắc là tắt VSC và chạy xe với tốc độ thấp hơn hoặc tốc độ khuyến nghị ghi trên lốp dự phòng.

Khi đưa xe vào sử dụng trong các mục đích cá nhân đặc thù (driff, offroad…)

Khi đưa xe vào sử dụng với các mục đích cá nhân đặc thù như driff, offroad… với các tình huống lái xe đa dạng, hệ thống sẽ hoạt động và khiến xe di chuyển khác ý mong muốn của người lái. Tất nhiên, đã ở trong tình huống này, mình tin lái xe đủ am hiểu và thành thạo để thực hiện các thao tác cơ bản này. Đây chỉ là chúng ta liệt kê ra để biết mà thôi.

Lưu ý quan trọng:

  • Cần lưu ý rằng việc tắt VSC có thể làm giảm tính an toàn của xe, đặc biệt trong các điều kiện vận hành không ổn định
  • Với các xe có trang bị hệ thống phanh khoảng cách (PCS), tắt VSC sẽ đồng thời vô hiệu hóa hoạt động của phanh khoảng cách 
  • Hãy luôn cân nhắc các yếu tố an toàn và khả năng kiểm soát xe trước khi quyết định tắt VSC. Nếu bạn không chắc chắn, hãy tham khảo ý kiến của một chuyên gia hoặc kỹ thuật viên xe hơi.

Thao tác tắt VSC

Đảm bảo bạn đã dừng xe và đỗ xe ở vị trí an toàn => Xác định vị trí nút VSC =>  Nhấn và giữ phím VSC (VSC OFF)  khoảng 2-3s, tới khi có đèn chỉ báo màu vàng tương ứng sáng trên màn hình taplo.

Tương tự, nhấn giữ phím 2-3s để bật lại trạng thái kích hoạt của hệ thống

Nguyên nhân khiến đèn VSC bật sáng

Dù rất hy hữu nhưng nếu đèn VSC trên xe tự động bật sáng mặc dù bạn đang không di chuyển trên đường trơn trượt cũng như xác định không phải do chủ đích tắt đi thì nguyên nhân có thể nằm trong các tình huống sau:

  • Cảm biến góc lái (Steering Angle Sensor) hỏng hoặc bẩn: Cảm biến góc lái cung cấp thông tin về hướng lái xe cho hệ thống VSC. Nếu cảm biến này hỏng hoặc bị bẩn, hệ thống có thể không hoạt động đúng cách, dẫn đến việc bật đèn cảnh báo VSC.
  • Cảm biến tốc độ bánh xe (Wheel Speed Sensor) hỏng hoặc bẩn: Cảm biến tốc độ bánh xe theo dõi tốc độ quay của từng bánh xe. Nếu một hoặc nhiều cảm biến này hỏng hoặc bị bẩn, hệ thống VSC có thể không nhận được thông tin chính xác về tốc độ của bánh xe, dẫn đến việc bật đèn cảnh báo.
  • Hệ thống phanh có trục trặc: Nếu hệ thống phanh có vấn đề, hệ thống VSC không thể thực hiện điều khiển hiệu quả để giữ cho xe ổn định trong tình huống trơn trượt hoặc mất kiểm soát.
  • Hệ thống điện tử 
  • Lỗi điện tử trong hệ thống VSC: Một số lỗi điện tử bên trong hệ thống VSC có thể dẫn đến việc bật đèn cảnh báo mặc dù không có vấn đề vật lý với các cảm biến hoặc linh kiện khác.
  • Các nguyên nhân khác như chuột cắn giây cảm biến, điện acquy sụt giảm.v.v..

Để chuẩn đoán chính xác và sửa chữa kịp thời, bạn nên đưa xe đến đại lý Lexus hoặc đại lý Toyota gần nhất. 

Ngoài ra cần hiểu rằng vì các hệ thống trên xe hoạt động có tính liên kết và ràng buộc với nhau nên khi đèn check VSC sáng, đồng thời nhiều đèn khác cũng có thể xuất hiện như đèn PCS, ABS, Check Engine…

Trên đây là một số nội dung về hệ thống ổn định thân xe điện tử VSC. Như nhiều tính năng, trang bị khác việc hiểu rõ nguyên lý và các tình huống sử dụng là rất cần thiết nhằm mục đích an toàn cho chúng ta, giữ tuổi bền cho xe và nâng cao những trải nghiệm vận hành, khiên việc lái xe trở nên vui vẻ và thú vị hơn.